ارزیابی غلظت pm۲.۵، pm۱۰ و pm۱ در طی طوفان های گرد و غبار در شهر ایلام در سال ۹۲-۹۱

چکیده مقدمه: طوفان های گرد و غبار یکی از مهم ترین منابع طبیعی آلودگی هوا در خاور میانه محسوب می شوند که باعث افزایش نگرانی عمومی در خصوص ایجاد عوارض بهداشتی شده اند. این مطالعه با هدف ارزیابی کمی و هم چنین تاثیر پدیده گرد و غبار بر کیفیت هوای شهر ایلام، انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه غلظت pm10، pm2/5 و pm1 از اسفند 1391 به مدت یک سال اندازه گیری شد. سنجش هر شش روز یک بار و هم چنین در کل روزهای گرد و غباری با دستگاه گریم مدل 108/1 انجام شد. اطلاعات جوی از اداره کل هواشناسی به دست آمد. برای ردیابی طوفان های گرد و غبار از تصاویر ماهواره ای استفاده شد. یافته های پژوهش: میانگین و انحراف معیار غلظت pm10، pm2/5 و pm1 در کل دوره نمونه برداری به ترتیب 3/139±6/146، 3/25±7/29 و 7/5±10 میکروگرم بر متر مکعب بود. میانگین نسبت مقادیر pm10/pm2/5، pm10/ pm1و pm2/5/ pm1در دوره مطالعه به ترتیب 231/0، ‏108/0 و 418/0 ‏و در روزهای گرد و غباری 191/0، 052/0 و 269/0 بود. غلظت pm10 در 83 روز بیشتر از استاندارد هوای پاک بود. شاخص aqi در 5 روز از سال شرایط خطرناک را نشان داد. بررسی های انجام شده، نشان داد که عراق و به خصوص استان های نینوا و الانبار این کشور منبع اصلی پدیده گرد و غبار در ایلام هستند. بحث و نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان دهنده وضعیت وقایع گرد و غبار در شهر ایلام و تاثیر منفی آن بر کیفیت هوا است که می تواند اثرات مضری را بر سلامت داشته باشد. بنا بر این لازم است برای تعیین میزان تاثیر ریزگردها بر سلامت و روش های مقابله با آن مطالعات بیشتری انجام شود. هم چنین نتایج نشان داد که طوفان های گرد و غبار باعث افزایش ذرات pm2/5-10 و در نتیجه کاهش نسبت pm2/5-10 می شوند. نتایج حاصل می تواند توسط سیاست گزاران برای طراحی و اجرای اقدامات کنترلی موثر، مورد استفاده قرار گیرد. هر چند این امر نیاز به اقدامات بین المللی و منطقه ای دارد.